VĂN HÓA ẨM THỰC

[Đồng Văn]

BÁNH GẬT GÙ TIÊN YÊN

Tiên Yên có bánh " Gật Gù "
Ai qua ăn phải tương tư cả đời
Sơn hào hải vị đầy trời
Hạ Long du khách lại vời Tiên Yên

Một loài bánh rất rẻ tiền
Lại làm đơn giản có duyên gật gù
Gạo nương xay bột cho nhừ
Gia thêm cơm nguội tráng từ nồi hơi

Bánh không dầy cộm, mỏng tơi
Tráng xong cuộn lại như mười ngón tay
Đặt trên đĩa sứ trình bày
Dẻo mềm trắng muốt cầm tay gật gù

Nước pha mắm cốt hành khô
Giã thêm tỏi ớt cho vừa nồng cay
Thường thì không thiếu món này
Hấp xôi đĩa hến vàng thay mỡ gà

Ngồi ăn nước chấm hít hà
Nóng ran mắt sáng xuý xoa má hồng
Ai qua thăm biển Hạ Long
Tiên Yên ghé lại phải lòng tương tư

Về xuôi nhớ bánh gật gù
Nhớ người em gái hiền từ dễ thương
Bao giờ trở lại quê hương
Dù rằng chống gậy vấn vương gật gù

Đồng Văn

[Đồng Văn]

KHÔ NHÁI AN GIANG

Ai qua Châu Đốc An Giang
Hỏi thăm "kiều nữ" cô nàng năm xưa
"Trần truồng như nhộng" tắm mưa
Cầm đèn sách giỏ đi đưa nàng về
Bỏ đầu bụng dạ tung hê
Rửa qua nước muối có bề tinh tươm
Sau rồi tiêu muối ớt đường
Ướp cho thấm đậm nắng hường đem phơi
Khi nào "kiều nữ" chân dài
Nổi màu bóng láng mỡ chài chảy ra
Lúc này các cụ nhẩn nha
Chảo dầu sôi nóng chúng ta chiên nàng
Chiên cho xương thịt chín vàng
Xoài xanh nước mắm pha đường ngọt ngay
Nhâm nhi từng hớp rượu cay
Các nàng "kiều nữ" cùng say rất tình
Các nàng" kiều nữ " đoan tinh
Môi trường nàng sống môi sinh hoang đàng
Cho nên không ngại trái ngang
Không nhiều độc tố không mang bệnh tình
Chần chờ chi nữa anh mình
Ta cùng nâng chén để rinh nàng về

Đồng Văn

[Đồng Văn]

CƠM HẾN

Anh đi xúc hến tận cồn xa
Cơm trắng em lo sẵn ở nhà
Hoa chuối lạc rang cùng húng quế
Củ gừng trái ớt sẵn sàng pha

Ngoài trời gió lạnh rét căm căm
Cơm hến ớt cay ấm chỗ nằm
Tóp mỡ béo bùi cùng mắm ruốc
Bánh đa bóp vụn với rau răm

Đặc sản Thừa Thiên giản dị thôi
Nhưng ai thưởng thức một lần rồi
Khó quên ni-nớ-mô-tê-hỉ
Quang gánh hàng rao mưa bụi rơi

Bao năm còn nhớ đất Thừa Thiên
Áo vải khăn sồi má núm duyên
Vai gánh rao hàng vang khắp xóm
Mơ màng rờ túi ấm đồng tiền

Đúng giờ chưa đói cũng mong chờ
Cơm hến cô hàng đã tới chưa
Nhớ cô hay đã tương tư hến
Ngong ngóng song thưa mặc gió lùa

Đồng Văn

[Đồng Văn]

CHUỘT ÚP TRÁCH

Mưa xuân gốc rạ nẩy mầm non
Lũ chuột dư ăn mập béo tròn
Lông lá mượt mà trông khỏe mạnh
Đồng bằng sông Cửu món ăn ngon

Đặc sản miền Tây nổi tiếng nhiều
Canh chua lẫu mắm được thương yêu
Hôm nay đãi món chuột đồng nhé
Sả ớt, rô - ti đã có nhiều

Đặc biệt món này mới lạ đây
Chuột đồng bắt được chất rơm quay
Lột da mổ bụng cho tươm tất
Ướp ngũ vị hương đặm đủ đầy

Đào hầm sâu cỡ một gang tay
Đốt lửa cho lò nóng ngất ngây
Sâu chuột que tre cắm dưới đáy
Lấy nồi đất sét úp trên đầy

Sau đốt cỏ khô hoặc chất rơm
Đốt trên nồi đất cháy tinh tươm
Nung chừng nửa tiếng căn vừa chín
Thấy chuột vàng ươm lai bốc thơm

Món này ăn với lá rau răm
Ngon kèm chuối chát hoặc xoài bằm
Chấm nước mắm cay là số dzách
Thêm ly rượu đế trăm phần trăm

ĐV

[Đồng Văn]

VỊT QUAY LẠNG SƠN

Muốn béo mềm ngon chọn vịt bầu
Hám hời giá hạ đáng gì đâu
Thịt dai xương cứng còn hôi đất
Thân bé lông thâm giống vịt tàu

Làm lông sạch sẽ lấy lòng ra
Phèo phổi tim gan tất cả và
Lá móc mật tươi cùng quả móc
Đường tiêu chao muối với hành hoa

Khâu mình thắt cổ lại bơm hơi
Nhúng cả vịt vào nồi nước sôi
Đường mật bạch nha đà khuấy sẵn
Chừng hai ba phút đủ mềm rồi

Tắm xong vớt vịt nướng lò than
Trở khéo tay quay tránh mỡ màng
Cho tới khi nào da đổi sắc
Nhìn xem da vịt biến màu vàng

Nhớ bác chảo dầu vịt ngập đầu
Lửa cao dầu nóng khỏi chờ lâu
Chừng năm ba phút giòn vừa phải
Vớt bỏ trên khay giấy thấm dầu

Chặt vịt bày ra lá móc mật
Lấy ra đem cả rải trên mặt
Bánh mì rau sống nhớ châm thêm
Uống rượu Mẫu Sơn ngon hạng nhất

DV

[Đồng Văn]

CƠM NIÊU ( CƠM ĐẬP )

Gạo tám mà nấu nồi đồng
Thà rằng em chả lấy chồng còn hơn
Gạo tám mà muốn ngon cơm
Phải là niêu đất lửa rơm than vùi

Niêu cơm vừa nước chín rồi
Vùi than cho nóng cháy mùi chung quanh
Bày bàn đập vỡ tan tành
Phô ra miếng cháy chung quanh màu vàng

Cá kèo kho tộ , tép rang
Mùng tơi cà pháo ai sang đâu bằng
Đường đời cách trở bao năm
Nhớ niêu cơm đất đêm nằm còn mơ

ĐV

[Đồng Văn]

ĐẶC SẢN PHỐ NÚI PLEIKU

Em lên phố núi Pleiku
Chiều se se lạnh sương mù giăng ngang
Vòng quanh bụi đỏ vài đàng
Dìu nhau về lại ngôi làng Jrai

Cháo lòng bánh hỏi nhớ hoài
Phở khô gà nướng lai rai rượu cần
Cơm lam cùng với "nham đing"
Làm cho du khách nặng tình khó quên

Bò tơ lựa thịt cho mềm
Bò đàn nuôi thả trên triền núi cao
Rau rừng lá é ướp vào
Ống tre hay nứa tươi màu còn non

Đem về nước suối đầu thôn
Súc cho thật sạch rồi dồn thịt vô
Xong xuôi lá dứa bịt hờ
Rồi đưa ống ấy đem hơ than hồng

Khi nào ống nứa xém hông
Mùi thơm thoang thoảng hương nồng bay quanh
Trút thịt ra khỏi tre xanh
Mùi hương thơm nức bay nhanh gọi mời

Thịt bò nướng ống xinh tươi
Ăn cùng lá é muối thời ớt xanh
Cơm lam cùng ché rượu cần
Trong sương se lạnh ngồi quanh lửa hồng

Quanh năm Phố Núi mùa đông
Cho môi em đỏ cho hồng má ai
Cà phê buổi sáng Gia Lai
Cơm lam , bò nướng nhớ hoài nha em

ĐV

[Đồng Văn]

NHÚT THANH CHƯƠNG

Nhút Thanh Chương , tương Nam Đàn ( CD )

Quản chi cạn suối dài đường
Quyết ăn được nhút Thanh Chương mới về
Dù cho vất vả sơn khê
Cà chua nhút mặn vẫn mê mẩn lòng
Đất cằn sỏi đá ruộng không
Người dân xơ xác long đong một đời
Gió Lào cát trắng hầm hơi
Thức ăn thiếu thốn dưới trời Nghệ An
Thanh Chương xứ Nghệ cơ hàn
Nhà nhà trồng mít lan tràn khắp nơi
Cho nên nhút mới chào đời
Muối dưa tàng trữ cho người quanh năm
Vào mùa gió rét tháng đông
Nhút xào ba chỉ ớt hồng ấm thân
Vị chua của nhút chạy dần
Cay cay của ớt nâng nâng tình người
Hè sang nắng đổ cháy trời
Nhút chua bóp nộm lại mời rượu ngon
Tai heo sụn trắng thơm giòn
Nấu canh chua cá , lạc còn bùi thêm
Thu về mây chuyển trời êm
Cơm chiều thiếu nhút khó yên cửa nhà
Mít non gọt vỏ nhẩn nha
Từ ngoài thái sợi ngâm qua nước hồ
Đem phơi một nắng săn khô
Bỏ vào vại muối vò cho mít mềm
Nếu mùa mít chín làm thêm
Những xơ mít ấy làm mềm mau chua
Củ gừng lá ngải sang mùa
Ớt say gốc sả chặn vừa phên tre
Vài hôm ớt đỏ cay xè
Thơm thơm của nhút ngọt re mía đường
Gió Lào cát trăng quê hương
Nắng khô mưa lạnh trăm đường khổ đau
Người dân xứ Nghệ dãi dầu
Đói lòng luộc mít giải sầu chẹo no
Trải qua bão tố nắng khô
Thanh Chương làm nhút giúp cho người đời
Về miền sỏi đá xa xôi
Không ăn được nhút môi cười không xinh

ĐV

[Đồng Văn]

CÁ THÁC LÁC HẬU GIANG

Sông Hậu tháng mười mùa nước nổi
Đồng bằng sông Cửu bạc mênh mông
Những cây điên điển hoa vàng ối
Bông súng trổi lên trắng cánh đồng

Sông Hậu vang danh cá thác lác
Ướp qua sả ớt cá chiên giòn
Dễ làm đơn giản nhậu thêm bắt
Dằm ớt tỏi bằm nước mắm ngon

Quết thịt gia màu làm chả cá
Tiêu xay , đường muối quết cho đều
Thịt heo bột ngọt thêm hành lá
Dát mỏng chiên vàng rất đáng yêu

Thác lác lại còn ngon món lẩu
Cũng làm tương tự cách làm trên
Không cần thịt lợn trộn vào lẫn
Xương ống nước dùng đã đủ duyên

Khổ qua vừa lứa bào cho mỏng
Nồi lẫu giữa bàn mới xủi tăm
Từng muỗng chả viên trầm thả nhúng
Khổ qua một đũa gắp theo cùng

Nước ngọt tự nhiên của nước dùng
Dẻo dai béo ngậy cá đi cùng
Với giòn pha đắng rau vừa tái
Rượu nếp đừng quên uống mấy chung

Ai qua Sông Hậu nhớ đừng quên
Lanh lảnh câu hò lướt sóng êm
Chả cá vào mùa con nước nổi
Niềm cay nỗi đắng đã thành ghiền

ĐV

[Đồng Văn]

PHỞ BÒ NAM ĐỊNH

Nam Định vang danh bát phở bò
Món quà ăn sáng lại cầu no
Mày râu tiếu ngạo hay so sánh
Giữa phở với cơm tính dở trò

Muốn nấu được nồi phở chính tông
Cầu kỳ cẩn thận phải ra công
Xương đuôi , thịt bắp ngâm nước muối
Già lửa nấu sôi rửa nước trong

Nấu sôi rồi rửa một vài lần
Sạch khử mùi hôi hết bọt vân
Nhỏ lửa căn vừa đừng để cạn
Nước trong sánh váng ngọt nồi hầm

Gia vị gừng hành nướng bếp than
Lại thêm gióng mía đốt cho vàng
Hạt ngò thanh quế ,hồi xao chín
Bỏ bọc ngâm vào chớ lẫn sang

Bánh phở trụng chần nóng cả tô
Hành hoa sắt nhỏ lẫn rau ngò
Thịt bò thái mỏng đàn trên mặt
Chan nước dùng rồi - cầm đũa cho

Mỗi nước một nền văn hóa riêng
Đặc trưng ẩm thực của từng miền
Vừa ngon vừa rẻ ăn tô phở
Nhớ mãi quê hương thật đáng tiền

ĐV